Παρασκευή 31 Ιουλίου 2020

Που εγκαταστάθηκαν οι απόγονοι των Αυτοκρατόρων Κομνηνών (της Παρθένας Τσοκτουρίδου)


ΚΟΜΝΗΝΑ 

Η ονομασία προήλθε από τους κατοίκους του, οι οποίοι θεωρούνται απόγονοι των Αυτοκρατόρων Κομνηνών της Τραπεζούντας και εγκαταστάθηκαν εδώ ως πρόσφυγες από τις περιοχές του Πόντου με την ανταλλαγή των πληθυσμών.


Στην κορυφή του βουνού “Μαύρο Πουλί” βρίσκεται μικρή σπηλιά, που φέρνει το όνομα “Κρύπτη  του  Καρά - Αλή”.

Ίχνη τειχών δύο φρουρίων και συνοικισμού υπάρχουν στην περιοχή Κομνηνών. 

Το πρώτο στο λόφο ΔΕΛΤΑ και το δεύτερο σε κωνοειδή λόφο νότια του Διαμερίσματος.

Την ύπαρξή τους μαρτυρούν αντικείμενα, που βρέθηκαν παλιότερα, όπως: πίθοι, όστρακα αγγείων, χάλκινα νομίσματα, βάση κίονα, διάφορα μάρμαρα από οικοδομές, δύο γυάλινα δαχτυλίδια, μικρή οινοχόη βυζαντινών χρόνων και μαρμάρινο ανάγλυφο, στο οποίο εικονίζεται γυναικεία μορφή με χιτώνα, με περικεφαλαία, δόρυ κι ασπίδα.

Ανατολικά του Διαμερίσματος εκτείνεται το όρος Βέρμιο.

 Μεταξύ αυτού και του βουνού “Μαύρο Πουλί” σχηματίζεται στενωπός. 

Η φυσική δίοδος, που διέρχεται μέσω αυτής, οδηγεί από την Εορδαία προς την παλιά Εγνατία οδό στην περιοχή Έδεσσας – Πύργων – Κομνηνών – Πτολεμαϊδας, ως συντομότερη, ακολουθούσαν κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας καραβάνια των εμπόρων για τη διακίνηση των προϊόντων.  


Πηγή: "Η προγονική ιστορία του Δήμου Βερμίου", Παρθένα Τσοκτουρίδου, 

2002, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης


Σάββατο 4 Ιουλίου 2020

Το Ιωνικό αλφάβητο και οι επιρροές του (της Παρθένας Τσοκτουρίδου)


Τα γραπτά ελληνικά μνημεία αριθμούν ζωή 3.000 περίπου ετών. Οι γλωσσολόγοι αναφέρουν ότι οι κάτοικοι της ιστορικής περιόδου πήραν από τους προγενέστερους πολλά στοιχεία της γλώσσας τους, όπως είναι τα τοπωνύμια και διάφορες άλλες λέξεις, που σημαίνουν γνωστά αντικείμενα του πολιτισμού τους (π.χ. Τερβησσός, Ταρβασσός, Σαλαγασσός μοιάζουν με τα δικά μας: Παρνασσός, Ταφιασσός, Ιλισός, Υμητός κ.α.).

Το αλφάβητο της Μιλήτου (Ιωνικό) αποτελείται επίσης από 24 γράμματα.  Στην αρχή το χρησιμοποιούσαν οι ιωνικές πόλεις της Μικρασίας και τα νησιά Λέσβος, Χίος, Σάμος, Ρόδος, Κύπρος κ.α. Με τον καιρό γίνεται πανελλήνιο.

Από το 403 π.Χ. τα στοιχεία του ιωνικού αλφαβήτου επικράτησαν και στην Αθήνα κι ύστερα από πρόταση του ρήτορα  Αρχίνου  καθιερώνονται με νόμο. 

Τα τοπικά αλφάβητα καταργούνται σταδιακά κι επικρατεί το λεγόμενο αττικό, που προήλθε κυρίως από το ιωνικό. Ο αριθμός των 24 γραμμάτων και η σειρά τους παραμένουν, σχεδόν αμετάβλητα, μέχρι τις μέρες μας.

Αργότερα αλλάζει μόνο το σχήμα και η μορφή τους, σε σημείο που με το σχήμα των γραμμάτων να μπορεί να χρονολογηθούν οι επιγραφές που βρέθηκαν ή βρίσκονται, καθώς και οι περγαμηνές, οι πάπυροι και άλλα γραπτά μνημεία.

Το έργο «Λεξικό των 10 Αττικών ρητόρων» του Γραμματικού από την Αλεξάνδρεια Αρποκρατίονα του Βαλέριου (2ος αι. π.Χ.) δείχνει την προσπάθεια που έγινε την εποχή εκείνη, να δημιουργηθεί γραπτή γλώσσα διαφορετική από κείνη που μιλιόταν, στηριγμένη στο λεξιλόγιο της αττικής διαλέκτου.

Σε ιωνική διάλεκτο γράφτηκαν οι ελεγείες, είδη ποίησης που ήταν θρήνοι, μοιρολόγια και αποτελούν μετάβαση από το έπος στη λυρική ποίηση. 

Η ελεγειακή ποίηση αναπτύχθηκε στην Ιωνία και η γλώσσα της είναι η Ιωνική διάλεκτος με πολλά στοιχεία αιολικά και δωρικά. Οι ελεγειακοί ποιητές χρησιμοποιούσαν την Ομηρική γλώσσα και ο Θέογνης, παρά τη δωρική καταγωγή του, έγραψε τις ελεγείες του σε ιωνική διάλεκτο. Ονομαστοί ποιητές του είδους αυτού ήταν ο Καλλίνικος ο Εφέσιος, ο Τυρταίος, που έγραψε πολιτικές και πολεμικές ελεγείες, ο Μίμνερμος ο Κολοφώνιος, ο Σόλων ο Αθηναίος, ο Φωκυλίδης ο Μιλήσιος, ο Καλλίμαχος, ο Σιμωνίδης, ο Αντίμαχος ως προς τους Λατίνους, ο Οβίδιος και ο Κάτουλλος. Νεώτεροι Έλληνες που καλλιέργησαν το ελεγειακό στίχο ήταν: Σολωμός, Μαβίλης, Βαλαωρίτης, Γρυπάρης, Παλαμάς, Χατζόπουλος.

«Περί αιτιών και σημείων οξέων και χρονίων παθών» είναι τα έργα που έγραψε σε ιωνική διάλεκτο, ο Αρεταίος ο Καππαδόκης (2ος αι Π.Χ), που θεωρείται ο σπουδαιότερος γιατρός μετά τον Ιπποκράτη και ο οποίος περιέγραψε πρώτος τη νόσο του διαβήτη.

Σε ιωνική διάλεκτο με αιολικούς τύπους είναι γραμμένη η ποίηση της Σαπφώς και του Αλκαίου του λυρικού ποιητή Ανακρέοντα του Τήιου (6ος αι. Π.Χ.). Η ποιητική του συλλογή «Ανακρεόντεια» αποτελείται από ποιήματα που εξυμνούν την αγάπη, τη ζωή, την Αφροδίτη και το Διόνυσο το θεό του κρασιού.

Ίωνας λυρικός ποιητής που συνδύασε την ιωνική χάρη με τη δωρική βαρύτητα ήταν ο Αλκμάν Λάκων. Καλλιέργησε τη σπαρτιατική διάλεκτο και την εμπλούτισε με αιολικούς τύπους και επικά στοιχεία. Εφάρμοσε τις καινοτομίες των προηγούμενων ποιητών Αρχίλοχου, Τέρπανδρου και Θαλήτα και παρουσίασε μεγάλη ποικιλία στη στιχουργία. Αιχμαλωτίστηκε από τους Κιμμέριους και πουλήθηκε δούλος στη Σπάρτη, αλλά για την ευφυία του απελευθερώθηκε και ονομάστηκε «πολίτης εκ Μεσσόας» (μία από τις φυλές της Σπάρτης). Τότε πήρε και το όνομα και την επωνυμία Αλκμάν Λάκων.

Σε αττική διάλεκτο με ιωνικούς τύπους και στοιχεία τοπικών διαλέκτων είναι η γλώσσα των έργων του Αθηναίου κωμωδιογράφου Αριστοφάνη (445-385 π.Χ.).

Μελετώντας την ελληνική αρχαιότητα, ο Βάιχ Έριχ, ένας Γάλλος Ελληνιστής, γερμανικής καταγωγής (1818-1909),  δίδαξε στο Στρασβούργο (1846-49), στη Μπεζανσόν (1849-1876) και από το 1876 στη Σορβόνη  με σπουδαιότερα από τα έργα του : «Η τάξη των λέξεων στις αρχαίες γλώσσες σε σύγκριση με τις σύγχρονες» (1879), «Μελέτες για το αρχαίο δράμα» (1897), «Μελέτες για την ελληνική αρχαιότητα» (1900). Εξέδωσε επίσης επιμελημένες εκδόσεις του Αισχύλου με σχόλια (2 τόμοι 1858-67), εφτά τραγωδίες του Ευριπίδη (1868) και διάφορες δημηγορίες του Δημοσθένη, με μεταφράσεις και κριτικά σχόλια.